ოლიკო ცისკარიშვილი
“რაბათის აღდგენამ გამოაცოცხლა ჩვენი ქალაქი,” – ამბობენ ახალციხელები.
რაბათის თანამშრომელთა თქმით, ხანდახან რაბათს, დღეში, ათასზე მეტი ტურისტი ყავს, ძირითადად ადგილობრივებიც, თუმცა საზღვარგარეთელი ვიზიტორებიც მრავლად არიან.
რაბათის ახალაღდგენილ ცეხესიმაგრეში ვიზიტორთათვის შესვლა 5 ლარი ღირს, გიდის მომსახურეობა ათი ლარია. სტუდენტებს უმართლებთ, მათთვის სტუდბილეთის წარდგენისას შესვლა უფასოა.
ძველი სამცხის მთავარი ქალაქი და სამცხის ათაბაგთა რეზიდენცია, დღეს კი რაიონის ცენტრი ახალციხე, რომელიც ახლა განახლებული რაბათით იწონებს თავს, მდინარე ფოცხოვის ნაპირზე მდებარეობს, ბორჯომის სამხრეთ-დასავლეთით.
რაბათის ციხე-ქალაქი და კომპლექსი, რომელიც ახალციხეში შესვლსითანავე ჩანს, უძველესი ახალციხე. მის შუაგულში ყველაზე მკვეთრად ახმედიეს მეჩეთის ოქროსფერი გუმბათია. “მატიენა ქართლისას” ცნობით, ძველი ახალციხე მეცხრე საუკუნეში გუარამ მამფალს აუშენებია.
ციხე-ქალაქი იმდროინდელ ქართულ წყაროებში ამ სახელით არ მოიხსენიებოდა, ვახუშტი ბატონიშვილის განმარტებით, – მას სავარაუდოდ სხვა სახელი – ლომსია ერქვა.
რაბათის ციხე შვიდ ჰექტარზეა გაშლილი, აქ ქართული, თურქული და რუსული არქიტექტურის ნიმუშები გვხვდება. მნახველს რამდენიმე საათი სჭირდება რათა მტელი კომპლექსი საგულდაგულოდ დაათვალიეროს.
რაბათის ციხე-ქალაქი პირობითად ორ ნაწილად იყოფა – ისტორიული ნაწილი შედარებით მაღლა მდებარეობს, სადაც ეროვნული მნიშვნელობის ძეგლების რესტავრაცია-რეაბილიტაცია განხორციელდა. მათ შორის, ძველი აბანოების, მეჩეთის, ჯაყელების სასახლის და ციტადელის. ამ ციხეში ტყვეთა დილეგიც ყოფილა. ზოგადად, ახალციხე ტყვეთა ყიდვა-გაყიდვის ცენტრი ყოფილა, აქ იყრიდნენ თავს გურია-სამეგრელო-იმერეთიდან მოტაცებული, ტყვედ ჩავარდნილი, ან ნაყიდი ადამიანები, რომლებიც შემდეგ სტამბოლში გაჰყავდათ.
კომპლექსის მეორე ნაწილში სასტუმრო, ღამის ბარი, კაფეები და სავაჭრო ცენტრი ემსახურტება სტუმრებს, აქვეა საკონფერენციო დარბაზიც, ამფითეატრიც. ციხის შიგნით, შეყვარებილ წყვილს, სიყვარულის დაკანონებაც შეუძლიათ.
ეკოფაქტი 