ოლიკო ცისკარიშვილი
სოფელი წრომი მდ. მტკვრის მარჯვენა მხარეს მდებარეობს, თრიალეთის ქედის სამხრეთით, გაშლილ ვაკეზე, ხაშურიდან 15 კმ-ით მოშორებულია. წრომი მეშვიდე საუკუნის ტაძრითაა ცნობილი, რომლითაც ქართულ ხუროთმოძღვრების განვითარების მეორე ეტაპი იწყება.
წრომის ეკლესია, რომელიც მაცხოვრის სახელზეა აგებული, 626–635 წლებში ერისმთავარ სტეფანოზ II-ის დაკვეთითაა აშენებული. ტაძარი რამდენჯერმე დაზიანდა და გადაკეთდა XI-XII და XVI-XVII სს შორის. 1731 წელს ლეკთა შემოსევის დროს დაინგრა გალავანი. 1940 წელს მიწისძვრამ დააზიანა ტაძრის მნიშვნელოვანი ნაწილი. სარესტავრაციო სამუშაოები ჩატარდა 1949, 1974, 1975 წლებში. ტაძარს დაადგეს ხის გუმბათი. ტაძრის საკურთხევლის კონქი მომკული იყო მოზაიკით, უმეტესი ნაწილი განადგურებულია.
ჯერ კიდევ IV ს. წრომში ყოფილა საკმაოდ მნიშვნელოვანი ეკლესია, სადაც მემატიანის გადმოცემით, 457 წელს, აგვისტოში, წამებით მოუკლავთ რაჟდენი, რომელმაც ვახტანგ გორგასლის დროს ქრისტიანობა მიიღო. ამ ძველი ეკლესიის ნანგრევებზე, როგორც აკადემიკოსი გ. ჩუბინიშვილი აღნიშნავს, VII საუკუნის პირველ ნახევარში ერისმთავარ სტეფანოზ II-ს აუგია წრომის დღევანდელი გუმბათიანი ტაძარი. შემონახულია მოზაიკური მხატვრობის ფრაგმენტები. მოზაიკის კენჭები დამზადებულია მრავალი ფერის ქვისაგან. ეს შესანიშნავი ნიმუში ინახება საქართველოს ხელოვნების მუზეუმში.
წრომიც, როგორც ხცისი საინტერესოა, როგორც ადგილობრივი ტურისტებისთვის, ასევე საზღვარგარეთელი ვიზიტორებისთვისაც, თუმცა წრომშიც, ისევე როგორც ხცისში მოსაგვარებელია ტურისტული ინფრასტრუქტურა.
აღსადგენია საავტომობილო გზა ხაშურიდან წრომამდე და ბევრი სამუშოებია ჩასატარებელი, რათა ტურისტებისთვის მიმზიდველი ადგილი გახდეს და ადგილობრივებისთვისაც გარკვეულწილად დასაქმების პერსპექტივები გაჩნდეს. უდაოა, რომ თუ წრომი ტურისტებისთვის მიმზიდველ ადგილად გადიქცევა და ამის პერსპექტივ ნამდვილადაა, ადგილობრივების ეკონომიური მდგომარეობა მკვეთრად გამოსწორდება.
ეკოფაქტი 